‘Verplichting mondkapjes in strijd met de grondwet’

Een landelijke plicht om een mondkapje te dragen, komt er (voorlopig) niet, maar lokale overheden mogen wel experimenteren, zo werd deze week duidelijk. Volgens diverse juristen is een verplichting in strijd met de Grondwet, zeker als de noodzaak hiervoor ontbreekt.

Burgemeesters van onder andere Rotterdam en Amsterdam riepen het kabinet op te kijken naar de mogelijkheid om mondkapjes buitenshuis verplicht te stellen. Dat idee werd niet overgenomen, maar maatregelen gericht op gedragsverandering zag minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge wel zitten. Intussen hebben beide gemeenten een mondkapjesplicht in delen van de stad aangekondigd.

“Onderdeel van deze maatregelen is het gebruik van niet-medische mondkapjes”, schrijft De Jonge afgelopen 30 juli donderdag in een brief aan de Kamer. Hoe aan dergelijke experimenten invulling kan worden gegeven, wordt op korte termijn uitgewerkt.
Een verplichting tot het dragen van mondkapjes is volgens Jan Brouwer, hoogleraar Recht en Samenleving aan de Rijksuniversiteit Groningen, in strijd met de Grondwet en daarom niet mogelijk.

Een mondkapje voorschrijven en zeker als dat om niet-medische redenen gebeurt, is volgens de hoogleraar hetzelfde als mensen verplichten een kledingstuk te laten dragen. Dat is volgens Brouwer in strijd met artikel 10 van de Grondwet, het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer.

Brouwer wordt daarin gesteund door Wim Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit van Leiden en Jerfi Uzman, hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit Utrecht.

Paul Bovend’Eert, hoogleraar staatsrecht aan de Radboud Universiteit, ziet wel een juridische mogelijkheid, gebaseerd op de zogenoemde staatsnoodsituatie. “Een situatie waarin er sprake is van dusdanige nood, zoals bij een ramp of in dit geval een pandemie”, aldus Bovend’Eert.

“Als er sprake is van een groot risico voor de volksgezondheid, gaan er andere regels gelden”, zegt Bovend’Eert. “En dan kun je een mondkapjesplicht ook via een noodverordening opleggen.”

Brouwer heeft wel oog voor dit argument, “maar het is al onderuitgehaald door te stellen dat het doel een gedragsverandering onder de mensen is”. Welke gedragsverandering dan bedoeld wordt, is onduidelijk. Is afstand bewaren zonder mondkapje juist makkelijker dan met een mondkapje waarbij het lijkt of de mensen al wederzijds beschermd zijn?

“Daarnaast is het ‘staatsnoodrechtargument’ inmiddels door het tijdsverloop achterhaald, omdat de wetgever in de recente maanden ruimschoots de gelegenheid heeft gehad om dit gat in de wet te dichten”, voegt de hoogleraar eraan toe. (bron en cr: NU.nl)

Reacties zijn gesloten.